هیپوناترمی شدید یک عارضه‌‌ای است که معمولا افراد با آن آشنایی ندارد و در اوایل توسط افراد عادی قابل تشخیص نیست. اگر این عارضه در ابتدا توسط پزشک تشخیص داده نشود فرد حتی به کما می‌رود پس باید فورا مورد بررسی قرار بگیرد. برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه‌ی هیپوناترمی شدید و اینکه برای کمبود سدیم چی بخوریم با تیم تولید محتوای انجمن توسعه سلامت مهر پارسی همراه باشید.
آنچه در این مقاله میخوانید ...
هیپوناترمی شدید به چه معناست ؟
هیپوناترمی شدید یا کم سدیمی خون به معنای کاهش سطح سدیم در خون است. می‌دانید که سدیم یک الکترولیت است که در بدن وظیفه‌ی تنظیم آب در داخل و خارج سلول را دارد. علت پایین بودن سدیم خون میتواند متفاوت باشد. بروز هیپوناترمی شدید در بدن ناشی از وجود یک بیماری زمینه‌ای میتواند باشد. فردی که دچار افت سدیم خون شده نیاز دارد که الکترولیت‌ها را وریدی و زیر نظر پزشک دریافت کند.
علائم کمبود سدیم یا هیپوناترمی
علائم اولیه‌ی این عارضه با ضعف عضلانی، اسپاسم و گرفتگی در عضلات میباشد. در ادامه این علائم، بی قراری و تحریک پذیری، گیجی و خستگی دیده میشود. علائم کمبود سدیم در خون یا هیپوناترمی شدید به شرح زیر است:
- بی قراری
- تحریک پذیری
- از دست دادن انرژی
- خواب آلودگی
- گیجی
- سردرد
- تهوع و استفراغ
- تشنج
- کما
علت پایین بودن سدیم خون
سدیم در بدن به حفظ طبیعی فشار خون کمک میکند و سطح نرمال سدیم در خون از ۱۳۵ تا ۱۴۵ میلی اکی والان در لیتر است. وقتی سطح سدیم به زیر ۱۳۵ برسد، علائم افت سدیم در خون بروز میکند. علت افت ناگهانی سدیم در خون به شرح زیر است:
۱. داروهای خاص
عمده‌ترین علت میتواند همین مصرف داروهای خاص باشد. داروها و قرص‌های دیورتیک ( ادرار آور )، داروهای ضد افسردگی، داروهای ضد درد، داروهای هورمونی و کلیوی در غلظت سدیم اثر میکند و در میزان آن تداخل ایجاد کند.
۲. مشکلات قلبی و ریوی
مشکلات قلبی مثل نارسایی‌های احتقانی قلب و بیماری‌های کلیوی منجر به تجمع مایعات در بدن میشود و تجمع مایعات به رقیق شدن سدیم منجر شده و در نتیجه کاهش سطح سدیم در خون مشاهده میشود.
۳. مشکل در هورمون ضد ادراری
هورومون ضد اداری یا SIADH وقتی بیش از حد تولید میشود؛ آب نمیتواند با ادرار از بدن دفع شود و تجمع مایعات در بدن صورت میگیرد و غلظت سدیم در خون کاهش پیدا میکند.
۴. نوشیدن بیش از حد آب
اصلی‌ترین علت پایین بودن سدیم خون مصرف و یا تجمع بیش از حد آب در بدن است که باعث کاهش غلظت سدیم در خون میشود. ورزشکارانی که تمرینات استقامتی دارند مثل ماراتن و تریاتلون و … به دلیل مصرف آب، بیشتر دچار افت سدیم خون می‌شوند.
آیا هیپوناترمی خطرناک است ؟
اگر هیپوناترمی درمان نشود و در ابتدا شناسایی نشود بیشتر در افراد مسن و افرادی که دچار بیماری‌های زمینه‌ای هستند میتواند منجر به کما و اغما شود. در افراد مسن به دلیل مصرف داروهای مختلف و وجود بیماری‌های مزمن بهم خوردن تعادل سدیم نرمال است اما اگر هیپوناترمی شدید باعث سستی عضلات، اختلال در بلع و تنفس و … شود باید فورا درمان آغاز شود چون احتمال کما و اغما افزایش پیدا میکند.
عوارض کمبود سدیم در خون
افت سدیم خون تدریجی است و طی ۴۸ ساعت اتفاق می‌افتد. وقتی هیپوناترمی حاد باشد؛ تورم سریع مغز را به دنبال دارد و میتواند به کما و مرگ منجر شود. در زنان در دوران یائسگی، در افراد مسن که بیماری‌های زمینه‌ای دارند و افرادی که دچار اختلالات هورمونی می‌شوند افت ناگهانی سدیم خون دیده میشود که عوارضی را در صورت عدم درمان به دنبال خواهد داشت.
درمان هیپوناترمی
برای درمان قطعی هیپوناترمی شدید باید علت اصلی را پیدا کنید. ممکن است در اثر مصرف داروهای دیورتیک باشد و یا نوشیدن بیش از حد آب که باید علت را پیدا کرده و سریعا آن را متوقف کنید.
اولین قدم برای درمان هیپوناترمی شدید، کاهش مصرف مایعات و داروهای دیورتیک است. در مراحل بعدی از مایعات داخل وریدی مثل محلول سدیم IV استفاده میشود این سرم باید تدریجی و آهسته در مراکز درمانی مجهز به بیمار تزریق شود چون احتمال بروز تشنج در این درمان بالا است.
کلام آخر
ممنون که تا انتهای مطلب با ما همراه بودید. در این مقاله به هیپوناترمی شدید و علت پایین بودن سدیم در خون را بررسی کردیم. اگر این مطلب برایتان مفید بوده است؛ نظراتتان را برایمان بنویسید. اگر در این زمینه اطلاعات دارید با ما به اشتراک بگذارید. برای کسب اطلاعات بیشتر و مشاهده مقالات بیشتر از وبلاگ و تازه‌های پزشکی سایت ما بازدید کنید. برای اطلاعات بیشتر از سایت انجمن توسعه سلامت مهر پارسی دیدن کنید.
