انواع زخم پای دیابتی در افرادی که به بیماری‌های قندی مبتلا هستند دیده میشود. از آنجایی که دیابت یک بیماری متابولیکی است، فرد دیابتی، به بروز بثورات پوستی و زخم مستعد است. زخم افراد مبتلا به قند بسیار دیر بهبود میابد و میتواند عفونت‌های شدید نیز بگیرد. برای جلوگیری از این موارد باید فرد بسیار دقت کند. در ادامه با انواع زخم دیابتی و درمان زخم های دیابتی آشنا خواهیم شد.
آنچه در این مقاله میخوانید ...
بیماری دیابت چیست؟
قبل از بررسی زخم پای دیابتی، بهتر است با چیستی این بیماری آشنا شوید. دیابت از بیماری‌های رایجی است که افراد با آن درگیر می‌شوند. همانطور که گفته شد مرض قند یک بیماری متابولیکی است که گلوکز خون افزایش میابد و این به دلیل مختل شدن سیستم ترشح انسولین در بدن است و البته گاهی انسولین به خوبی ترشح شده، ولی بدن نمیتواند از آن به خوبی استفاده کند.
برای کنترل دیابت از طریق تغذیه مصرف عرق بوقناق توصیه میشود برای کسب اطلاعات بیشتر در زمینه‌ی بوقناق اینجا کلیک کنید.
انواع زخم پای دیابتی
برای درمان زخم پای دیابتی و یا هر گونه زخم ناشی از دیابت، باید دید این زخم کجای بدن ظاهر شده و از چه نوعی است. گاهی بررسی علت ایجاد زخم توصیه میشود چون ممکن است فرد در اثر مصرف دارو یا غذایی و یا حتی آلرژی پوست به مواد خاصی دچار آسیب شده باشد؛ که با کشف علت و دوری از آن میتوان تا حد زیادی زخم را کنترل کرد.
از رایج ترین نوع زخم دیابتی، زخم در پای بیمار است. ایجاد این مشکل در پا، اگر کنترل و درمان نشود، بر کیفیت زندگی بیمار اثر میگذارد . به زخم پای دیابتی diabetic foot ulcer یا DFU گفته میشود. این آسیب به اعصاب محیطی و عروق محیطی پوست وارد میشود. البته که کاهش جریان خون در موضع، کم شدن رگ زایی در بافت میتواند منجر به حاد شدن این آسیب شود.
۱. ایسکمیک
ایسکمیک یا نارسایی شریانی در زخم پای دیابتی دیده میشود. هنگامی که جریان خون انتقالی در عروق کوچک و متوسط مسدود میشود، ایسکمیک رخ میدهد. این نوع از زخم بیشتر در اندام‌های پایینی ایجاد میشود و اگر درمان نشود منجر به مرگ سلولی در آن قسمت خواهد شد.
برای تسکین درد در این نوع زخم‌ها باید از تحریک آن خودداری کنید و از زخم دربرابر عوامل عفونت زا محافظت شود. در صورت امکان بهتر است انسداد رگ‌های آن موضع برطرف شود.
۲. نوروپاتی
نوروپاتی به معنای بخشی از اندام و یا کل اندام در برابر تنش‌های احتمالی مثل زخم و سوختگی بی حس است. ۵۰% بیماران قندی به این دلیل است که به زخم دچار می‌شوند. علاوه بر دیابت، افزایش چربی خون و مقاومت بدن به انسولین نیز میتواند منجر به نوروپاتی میشود.
. نورو ایسکمیک
این نوع از زخم هم نوروپاتی است و هم ایسکمیک. درمان این نوع از زخم نیازمند رعایت یکسری نکات مهم است.
دلایل ابتلا به زخم پای دیابتی
علت‌های زیادی میتواند باعث زخم پای دیابتی شود. گاهی افرادی هستند که دیابتشان تحت درمان و کنترل است ولی این جراحات را بخصوص در پا میبینند که به علت‌های زیر ایجاد میشود.
- شدت دیابت
- گردش خون ضعیف
- هیپرگلایسمی یا بالا رفتن ناگهانی قند خون
- دست و پنجه گرم کردن طولانی مدت با بیماری دیابت
- جراحت و آسیب دیدگی در پا
- ضعیف شدن اعصاب حسی
مهمترین دلیل ایجاد زخم در پا در افراد دیابتی، گردش خون ضعیف در عروق است. منشا این اختلال، مشکلات عروقی است. وقتی گردش خون ضعیف باشد؛ در صورت بروز زخم، مدت درمان طولانی تر خواهد شد.
مدت زمان درمان زخم پای دیابتی به چه عواملی بستگی دارد؟
قند خون بالا
مدت زمان بهبودی زخم پای دیابتی در افراد مختلف با هم متفاوت است. در فرد دیابتی که قند خونش کنترل نشده و رعایت نمیکند، اکسیژن رسانی و رساندن مواد مغذی به سلول دچار اختلال می‌ود در نتیجه سیستم ایمنی ضعیف‌تر از فردی که قندش را کنترل کرده کار میکند. پس فردی که قند خونش بالا باشد بیشتر در معرض آسیب قرار میگیرد.
همچنین بالا بودن قند خون باعث اختلال در کارکرد گلبول‌های سفید و قرمز میشود پس گلبول سفید نمیتواند وظیفه‌اش که حفاظت بدن دربرابر عفونت است را به خوبی انجام دهد در نتیجه زخم مستعد عفونت خواهد بود.
گردش خون
گردش خون اگر دقیق باشد، همه بخش‌های بدن میتواند به خوبی اکسیژن کسب کند در غیر اینصورت عروق دچار انسداد شده، پس بخش که زخم شده است؛ به خوبی اکسیژن رسانی نمی‌شود و بهبود زخم به تعویق می‌افتد.
عفونت
عفونت به ورود باکتری و رشد و نمو آن در زخم گفته میشود که منجر به ملتهب شدن بافت، قرمزی، درد و احساس گرمی در موضع میشود. وقتی در خون، گلوکز اصافه وجود داشته باشد، بستر مناسبی برای رشد باکتری، انگل و انواع قارچ خواهد بود. درمان زخم های دیابتی که دچار عفونت شده‌اند؛ دشوارتر از سایر بثوراتی است که عفونت نکرده‌اند. اگر زخم عفونت کرده، درمان نشود، میتواند منجر به بیماری قانقاریا شود.
نوروپاتی
نوروپاتی در اندام‌ها باعث میشود که بافت حس خود را از دست بدهد این گونه اگر موضع دچار انواع زخم پای دیابتی شود، حس درد و سوزش در فرد ایجاد نمیکند. و این موضوع، شایع‌ترین علت‌های زخم پای دیابتی است. نوروپاتی بیشتر در بخش‌هایی از بدن ایجاد میشود که خون رسانی به آن اندام کم صورت میگیرد.
علت عفونت انواع زخم دیابتی؟
۱. واسکولوپاتی
نوعی بیماری عروقی محیطی است که با افزایش قند، عروق محیطی آسیب میبیند و در عملکرد سلولهای اندوتلیال، اختلال ایجاد میکند.
۲. ایمونوپاتی
هایپرگلایسمی و یا افزایش قند خون، سیستم ایمنی بدن را دچار مشکل میکند. این گونه که پاسخ التهابی غلط در بدن ایجاد میشود و سلولهای ایمنی نمیتوانند سلول مهاجم را از سلول خودی تشخیص دهند و گاها به سلولهای خودی حمله میکنند و آنها را از بین میبرند. ایمونوپاتی باعث ناتوان شدن اندام میشود.
تشخیص زخم پای دیابتی
زخمی که روی پوست باعث تغییر وضعیت اندام و عضلات، نبض و تغییر بنیان استخوان موضع شود، در دسته زخم‌های دیابتی است. زخم دیابتی اگر عفونت کند، علائم التهابی، تورم، تغییر رنگ پوست، تب، ترشحات چرکی و… دارد.
تشخیص نوروپاتی در زخم پای دیابتی
نوروپاتی دیابتی در زخم پای دیابتی به معنای از دست دادن حس در برخی اندام‌هایی که زخم دیابتی دیده شده است. این اختلال در پاها بسیار رایج است. این گونه زخم‌هایی که منجر به از دست رفتن حس در موضع میشود، زخم‌های نورپاتیک نام دارند.
زخم‌های نوروپاتیک منجر به ایجاد درد در پاها، عفونت زخم و گسترش زخم میشود. بعد از مدت طولانی منجر به از دست رفتن تعادل و هماهنگی بین اندام‌های بدن شده و در مرور زمان تعادلات قلبی و عروقی و حتی اعصاب بدن را نیز برهم میزند.
چگونه از بروز زخم دیابتی جلوگیری کنیم؟
بهتر است به جای درمان زخم های دیابتی، به فکر پیشگیری ازآن باشیم. اولین قدم در پیشگیری این است که بعد از هر استحمام، به بررسی بدن خود از نظر بروز زخم بپردازید تا اگر موردی دیده شود در همان ابتدا آن را رفع کنید.
بیشتر زخم‌های دیابتی در پا دیده میشود، پس از کفش‌هایی استفاده کنید که کمترین فشار را به پایتان میرساند و کفی مناسبی دارد. جوراب تنگ استفاده نکنند و در استفاده از ناخن گیر برای کوتاه کردن ناخون خود بسیار دقت کنند تا به بافتی که دچار نوروپاتی شده است، آسیب نرسد. رژیم غذایی مناسب میتواند سیستم ایمنی شما را تقویت کند و در صورت بروز زخم، از ایمونوپاتی جلوگیری شود.
روش های درمان زخم پای دیابتی
۱. تغذیه
بعد از مشاهده زخم پای دیابتی شما باید آن را فورا درمان کنید. تغذیه نقش مهمی در درمان زخم شما دارد. تغدیه مناسب غنی از سبزیجات و پروتئین باعث میشود زخم عفونت نکند و برعکس استفاده از شیرینی‌جات در دور درمان منجر به افزایش قند خون و اختلال در گلبول‌های سفید میشود.
۲. ورزش
در دوره درمان زخم پای دیابتی میتوانید ورزش‌های هوازی ساده را داشته باشید. این نوع از ورزش میتواند باعث افزایش گردش خون در بدن شود و اکسیژن رسانی مفید به زخم صورت گیرد تا بهبودی سریع‌تر حاصل شود.
۳. انسولین
در مصرف انسولین خود در دوره درمان زخم کوتاهی نکنید. انسولین میتواند گلوکز اضافی را در بدن کنترل کند و اجازه میدهد تا سلولهای ترمیم کننده خونی به درستی کارشان را انجام دهند. انسولین یک داروی موثر در کنترل قند و درمان زخم های دیابتی است.
۴. پانسمان اصولی و پیشرفته
امروزه برای درمان زخم های دیابتی، پانسمان‌های منحصر به فردی وجود دارد. این پانسمان‌ها باعث میشود فرد مبتلا به زخم دیابتی، دچار قطع عضو نشود. ترکیب پانسمان‌های مخصوص از چلیمرهای طبیعی استریل است. تحقیقات نشان داده استفاده از پانسمان مرطوب بهتر از استفاده از پانسمان‌های خشک است چون آبرسانی به زخم باید کنترل شده باشد.
۵. داروهای خوراکی
یکی از روش‌های درمان زخم دیابتی استفاده از نوع خوراکی است. اگر زخم عفونت کند، استفاده از آنتی بیوتیک مناسب و تجویز شده توسط پزشک توصیه میشود. اگر فرد دچار درد در موضع زخم شده است، به دستور پزشک میتواند از مسکن‌هایی که باعث افزایش قند خون نشوند، استفاده کنند.
عوارض زخم پای دیابتی
از رایج‌ترین عوارض زخم پای دیابتی، ایجاد نوروپاتی در اندام است. نوروپاتی در بخش‌هایی که عروق محیطی آسیب دیده است بسیار دیده میشود. نوروپاتی باعث میشود که زخم و محل آسیب بهبود پیدا نکند. عوارض عدم درمان زخم پای دیابتی عفونت؛ گانگرن ( بافت مردگی )، تغییر شکل پوست و در موارد حاد تغییر استخوان بندی در محل زخم یا پای شارکوت میشود.
کلام آخر
ممنون که تا انتهای مطلب با ما همراه بودید. در این مقاله به انواع زخم پای دیابتی و درمان زخم های دیابتی پرداختیم. اگر در این زمینه اطلاعاتی دارید با ما به اشتراک بگذارید، اگر در این مورد تجربه‌ای دارید برای ما نیز بنویسید. پیشنهاد میکنم از بخش تجهیزات پزشکی و کنترل دیابت سایت ما بازدید نمایید و سایر محتواها را از بخش مقالات و تازه‌های پزشکی پیگیری نمایید.
