کنترل دیابت بارداری یکی از مواردی است که خانم‌های باردار، بسیار به دنبال آن هستند. قند حاملگی اگر کنترل نشود؛ میتواند آسیب‌های جبران ناپذیری را به جنین وارد کند. راه‌های زیادی برای کنترل دیابت بارداری وجود دارد؛ خانم باردار تحت نظر پزشک با رژیم غذایی مناسب و داروهایی که حداقل آسیب را در بارداری دارد، میتواند وارد مسیر کنترل دیابت بارداری شود.

با تیم تولید محتوای ما همراه باشید تا روش‌های کنترل دیابت بارداری را با هم بررسی کنیم.

دیابت بارداری چیست؟

قبل از بررسی کنترل دیابت بارداری‌، بهتر است با چیستی قند حاملگی یا Gestational diabetes آشنا شوید. افزایش قند خون ناگهانی در زنان باردار را دیابت بارداری می‌گویند. علت عمده این مشکل، ترشح هورمون‌هایی از جفت است که ضدانسولین عمل میکنند و اگر سلول‌های لوزالمعده مادر انسولین را به مقدار کافی ترشح کند، به راحتی این ایراد جبران می‌شود.

ولی اگر مقدار انسولین ترشح شده از مادر به اندازه کافی نباشد، هومورن ترشح شده از جفت خنثی نمی‌شود و اینگونه مادر به دیابت بارداری مبتلا می‌شود.

دیابت بارداری چگونه تشخیص داده می‌شود؟

تشخیص درست قند حامگلی برای کنترل دیابت بارداری بسیار مهم است. عمدتا این نوع افزایش قند، بی‌علامت است. برای این‌که مادر بتواند این موضوع را تشخیص دهد، باید بین هفته‌های ۲۴ تا ۲۸، هر روز قند خون خود را با دستگاه دقیق قند خون اندازه بگیرد.

برای دانستن نحوه اندازه‌گیری قند خون با دستگاه اندازه گیری قند خون اینجا کلیک کنید.

البته که کنترل دیابت بارداری با تشخیص دستگاه قند خون خانگی پیشنهاد نمیشود اما استفاده از آن مهم است. پزشکان با انجام یکسری آزمایشات خون میتوانند وجود و عدم وجود این نوع بیماری را در مادر تشخیص دهد.

پزشک معالج میتواند در دو مرحله با تجویز آزمایش GTTP برای مادر باردار، این موضوع را بسنجد. در این آزمایش مادر باردار از محلول قندی استفاده میکن و مادر آن را میل میکند.

اما اگر بخواهیم به علائم این قند اشاره کنیم باید بگوییم مادر دچار گرسنگی بیش از حد، تشنگی طاقت فرسا، تکرر ادرار و از این قبیل علائم میشود. البته افزایش نیاز مادر به غذا و آب و تکرر ادرار به دلیل فشار آوردن رحم بر مثانه تا حدودی در خانم‌های حامله عادی است و حتما نشانه‌ی قند حاملگی نیست.

برای کنترل دیابت بارداری باید قبل از اقدام به حامگی ، سابقه دیابت بارداری را بررسی کنید. بعد از مثبت شدن تست بارداری، باید قند را در مرحله اول اندازه‌گیری کنید.

کدام مادر باردار به دیابت بارداری مبتلا میشود؟

کنترل دیابت بارداری ارتباط مستقیمی با سن مادر دارد. در سن بالای ۲۵ سال، احتمال ابتلا خانم حامله به قند حاملگی بیشتر است. فردی که چاق است و اضافه وزن دارد به ابتلا به این نوع قند بسیار مستعداند.

فردی که در ابتلا به دیابت نوع ۲ سابقه دارد و یا دیابت در خانواده آنها ارثی است، یعنی خانواده درجه یک به دیابت مبتلا هستند، به ابتلا مستعداند.

اگر اولین تست قند حاملگی و یا قند قبل از بارداری، بالاتر از ۱۰۰ میلی گرم بر دسی لیتر باشد، باید در کنترل دیابت بارداری کوشا باشید. و سعی کنید قبل از بارداری این مورد را کنترل کنید.

اگر سابقه دیابت بارداری دارید و یا نوزادی به دنیا آورده‌اید که وزن او بالای ۴ کیلوگرم بوده و یا سابقه تولد نوزاد مرده را دارید، شما خطر ابتلا به دیابت بارداری را دارید.

دیابت بارداری چه عوارضی دارد؟

اگر کنترل دیابت بارداری به صورت اصولی صورت نگیرد؛ عوارض این بیماری گریبان گیر مادر و جنین خواهد بود.

عوارض دیابت بارداری برای مادر:

• باعث افزایش فشار خون مادر شده و در اثر آن احتمال مسمومیت حاملگی و پرده اکلامپسی وجود دارد.
• ممکن است کیسه آب مادر ناگهانی پاره شود و زایمان زودرس را حاصل شود.
• ممکن است در نیمه دوم بارداری، عفونت اداری دیده شود.

عوارض دیابت بارداری برای جنین:

• جنین بیش از حد رشد میکند و دچار ماکروزومی می‌شود.
• اگر جنین بیش از حد بزرگ باشد، زایمان برای مادر سخت می‌شود و جنین به راحتی متولد نمی‌شود.
• جنین دچار افت قند خون و کلسیم می‌شود.

روش‌های کنترل دیابت بارداری

برای کنترل دیابت بارداری لازم است به موقع اقدامات لازم را انجام دهید. در نظر داشته باشید که فرد باردار نباید سر خود از روش‌های کاهش قندی که عموم افراد دیابتی استفاده میکنند، استفاده کند.

درست است رژیم غذایی در کاهش قند موثر است ولی برنامه غذایی خانم باردار باید تحت نظر پزشک باشد چون جنین باید کامل تغذیه کند و رژیم‌های سرخود برای کنترل دیابت بارداری ممنوع است و حتی گاها نتیجه برعکس می‌دهد.

حتما دقت کردید که ورزش را برای کاهش فشار خون پیشنهاد میکنند ولی بانوان باردار باید از انجام ورزش‌های سنگین خودداری کنند. اما انجام فعالیت روزمره قبیل کار منزل در حد معمول، پیاده روی در حد نرمال و استراحت کافی در کنار رژیم غذایی مناسب به خانم حامله در کنترل دیابت بارداری کمک میکند.

اگر با پرهیزات غذایی و فعالیت و ورزش سبک در دوره بارداری، قند حاملگی کنترل نشد، باید از داروهای تزریقی مثل انسولین، و داروهای خوراکی مانند متفورمین در هفته‌های آخر بارداری استفاده کنید.

در حین درمان دیابت بارداری باید حواستان باشد که قند خونتان را مرتب اندازه‌گیری کنید و آن را برای ارائه به پزشک معالجتان یادداشت کنید.

۱. رژیم غذایی

فرد باردار باید رژیمی را برای کنترل دیابت بارداری استفاده کند که از تمام گروه‌های غذایی در آن استفاده شده باشد تا نیاز جنین برطرف شود. پیشنهاد می‌شود حجم غذای مصرفی در هر وعده کم شود ولی تعداد وعده‌ها در روز زیاد شود. نباید مصرف قند و کربوهیدرات کامل قطع شود، خرما، عسل، شکر و… باید مصرف شود ولی به مقدار کم! مقدار مصرف برنج، سیب زمینی، ماکارانی بسته به نظر متخصص تغذیه شما متغیر است. مصرف غذاها با فیبر بالا پیشنهاد می‌شود و لبنیات در دوره بارداری بسیار مهم است.

در طی بارداری از ناشتایی طولانی پرهیز کنید و کاهش وزن و ثابت ماندن وزن در این دوره بسیار خطرآفرین است. اگر در راستای دیابت بارداری با کاهش وزن و یا ثابت ماندن وزن روز به رو شدید حتما به پزشکتان اطلاع دهید.

۲. ورزش

بهترین ورزش برای دیابت بارداری، فعالیت‌های هوازی است که پیاده روی یکی از آنهاست. میتوانید ۳۰ دقیقه پیاده روی را در دو قسمت در روز انجام دهید ( ۲تا قسمت ۱۵ دقیقه‌ای ). اما شدت پیاده‌روی باید نرمال باشد و از پیاده‌روی‌های تند و دویدن شدید پرهیز کنید.

۳. دارو

تزریق انسولین هیچ ضرری برای مادر و جنین ندارد و اگر قند خون در محدوده‌ی مناسب نباشد، باید دقیق از آن استفاده شود. استفاده از انسولین باید در کنار رژیم غذایی و ورزش باشد در غیر این صورت اثرگذار نخواهد بود.

آیا دیابت بارداری بعد از زایمان ادامه خواهد داشت؟

قاعدتا اگر کنترل دیابت بارداری به درستی صورت بگیرد؛ باید بعد از زایمان برطرف شود. اما حتی بعد از برطرف شدن، مادر با دیابت نوع ۲ در اثر عدم تحرک و چاقی تهدید می‌شود. پس بهتر است پرهیز غذایی و ورزش بعد از باداری نیز ادامه پیدا کند.

کلام آخر

ممنون که تا انتهای مطلب با ما همراه بودید. در این مقاله به روش‌های کنترل دیابت بارداری اشاره شد. اگر در این زمینه اطلاعاتی دارید برای ما بنویسید. اگر در این باره تجربه‌ای دارید با ما به اشتراک بگذارید. پیشنهاد میکنم از بخش تجهیزات پزشکی و کنترل دیابت سایت ما بازدید نمایید و سایر محتواها را از بخش مقالات و تازه‌های پزشکی پیگیری نمایید.