نحوه انجام پانسمان، وابسته به نوع زخم متفاوت است. اگر فردی که اقدام به انجام پانسمان میکند؛ روش را بلد نباشد، ممکن است منجر به بدتر شدن وضع زخم شود و حتی عفونت و مرگ را برای مریض ایجاد کند.
نحوه انجام پانسمان مهم است و فقط زخم‌های کوچک و جزئی را می‌توان در خانه پانسمان کرد و زخم‌های عمیق که احتمال عفونت دارد؛ باید توسط متخصص پانسمان شود.
آنچه در این مقاله میخوانید ...
ویژگی‌های پانسمان و انواع آن
قبل از بررسی نحوه انجام پانسمان بهتر است با ویژگی‌هایی که یک بانداژ خوب باید داشته باشد؛ آشنا شویم. در واقع پانسمان از مواد زیستی سازگار با انواع زخم ساخته شده است و در اثر تماس با جراحت میتواند یک واکنش قدرتمند با زخم ایجاد کند و منجر به بهبودی آن میشود.
ویژگی‌های انواع پانسمان به شرح زیر است :
- نگهداری از زخم در برابر محیط مرطوب و آلوده
- امکان انتقال اکسیژن به زخم و خروج کربن دی اکسید از زخم
- پوشانندگی انواع زخم مسطح و غیر مسطح
- جذب ترشحات خونی و عفونت و چرک احتمالی جراحت
انواع زخم
برای دانستن نحوه انجام پانسمان باید نوع زخم را بدانید تا بتوانید به درستی انجام دهید.
زخم باز
- خراشیدگی و ساییدگی : این جراحت در لایه بالایی پوست است و اعصاب پوست آسیب دیده ولی خون ریزی زیادی دیده نمی‌شود. اما اگر آلوده شود، میتواند خطرناک باشد
- بریدگی : بریدگی‌هایی که لبه صاف دارند؛ اغلب سوزش زیادی دارند و بسته به عمق برش، خونریزی متفاوت است.
- پاره شدگی : پاره شدگی زخمی است که لبه‌های ناصافی دارد و بافت زیرین پوست آسیب دیده و اکثر این زخم‌ها خونریزی زیادی دارند. در این نوع از جراحت ابتدا باید خونریزی را بند بیاورید و اگر جسم خارجی در زخم مانده آن را خارج نکنید و فورا بیمار را به مراکز درمانی برسانید.
- کنده شدگی: این نوع از زخم در واقع قسمتی از پوست یا عضله جدا شده است که خون ریزی شدید دارد. شما باید با کنترل خونریزی، عضد کنده شده را در محل اولیه خود قرار دهید و و آن را ببندید و فرد را به مراکز درمانی برسانید.
نحوه انجام پانسمان در منزل
پانسمان کردن در خانه باید طبق یک الگوریتم کلی پیش برود. البته این الگوریتم برای زخم‌های سطحی است و برای جراحت‌های عمیق و خطرناک پیشنهاد نمی‌شود.
مرحله اول
زخم بستری بسیار مستعد برای انتقال عفونت و بیماری به فرد سالم است. برای جلوگیری از ابتلا به عفونت‌های بیمارستانی باید تجهیزات حفاظت شخصی را داشته باشید. این تجهیزات شامل ماسک، دستکش جراحی، پنس و … است. این وسایل علاوه بر کمک فرد سالم، از انتقال عفونت‌های ثانویه به فرد بیمار نیز محافظت میکند .
مرحله دوم
خون ریزی در حین پانسمان کردن طبیعی است. البته خونریزی که نحوه انجام پانسمان شما را مختل نکند. خروج خون از زخم باعث میشود، آلودگی‌ها از جراحت خارج شود. اما باید دقت کنید شدت این خون ریزی کنترل شده باشد و در صورت مشاهده فواره کردن خون، زخم عمیق بیش از دو و نیم سانت و همچنین گسترش زخم به قسمت‌های بالایی و پایینی زخم اصلی، باید فورا با اورژانس تماس بگیرید.
مرحله سوم
بعد از بررسی زخم آن را با آب تمیز و استریل شست و شو دهید. میتوانید در این مرحله از سرم شست و شو استفاده کنید و آن را روی زخم جاری کنید. اگر در اطراف زخم پوست اضافه دیده میشود، آن را به آرامی با صابون تمیز شست و شو دهید. اگر زخم تیغ و ذرات تیزی وجود دارد، برای برداشتن آن از موچین استفاده کنید و قبل از استفاده از موچین یا پنس، حتما آن را استریل کنید.
مرحله چهارم
اگر ممکن است زخم، با اطراف تماس داشته باشد؛ روی آن را بپوشانید. نحوه انجام پانسمان، ارتباط مستقیم به محیط اطراف و بخشی که زخم شده است؛ دارد. برخلاف باور عموم، اگر بافت صدمه دیده، در معرض اکسیژن باشد و گاهی با آب در تماس باشد؛ زودتر خوب میشود. ولی اگر این زخم با محیط آلوده در تماس باشد، باید پوشانده شود.
بر فرض مثال، زخم پای دیابتی، وقتی فرد به محیط آلوده مثل دستشویی میرود باید پوشیده باشد چون ممکن است فوری عفونت کند. اما این زخم را هنگام استحمام باز کنید.
برای مطالعه زخم‌های دیابتی اینجا کلیک کنید.
مرحله پنجم
به هیچ عنوان زخم‌های عمیق را سرخود پانسمان نکنید، حتی اگر نحوه انجام پانسمان صحیحش را میدانید. زخم عمیق بسته به اینکه عمق شئی فرو رفته در آن چقدر است باید حین پانسمان، نکاتی را رعایت کند. پس این نوع زخم را زیر نظر متخصص پانسمان کنید.
مرحله ششم
اگر فرد در جراحت خود احساس بی حسی دارد و بعد از مدتی زخمش بسته نمی‌شود و ملتهب و متورم شده باشد، باید از پانسمان در منزل اجتناب کرد. و چرک زرد رنگ و بد بو نیز نشانه عفونت است و باید زیر نظر متخصص پانسمان صورت گیرد. دقت کنید، اگر بیمار، سابقه درگیری کزاز دارد به هیچ وجه نباید در منزل پانسمان صورت گیرد.
نکات مهم پانسمان
۱. تمیز کردن زخم
صابون را به آرامی روی زخم بکشید. صابون مد نظرتان باید بی رنگ و بی عطر باشد. میتوانید از پراکسید هیدروژن استفاده کنید اما ضروری نیست؛ استفاده از این ماده باعث سوزش میشود. استفاده از اتانول پیشنهاد نمی‌شود چون سوزش بسیار شدیدی را در بیمار ایجاد میکند که برای بسیاری از افراد غیر قابل تحمل است.
۲. خشک کردن
از نکات مهم نحوه انجام پانسمان خشک کردن است. زخمی که در اثر شست و شو خیس است به هیچ وجه نباید پوشانده شود. باید خشک شود و البته در مرحله خشک کردن، نباید حوله یا گاز استریل روی زخم کشیده شود چون میتواند منجر به خونریزی شود.
کلام اخر
ممنون که تا انتهای مطلب با ما همراه بودید. در این مطلب به نحوه انجام پانسمان پرداختیم. اگر در این زمینه اطلاعاتی دارید با ما نیز در میان بگذارید. اگر در این رابطه تجربه‌ای دارید برای ما بنویسید. پیشنهاد میکنم از بخش تجهیزات پزشکی و کنترل دیابت سایت ما بازدید نمایید و سایر محتواها را از بخش مقالات و تازه‌های پزشکی پیگیری نمایید.
