علت خون دماغ شدن در هر فردی با فرد دیگر متفاوت است. شاید این مشکل را تا به حال تجربه نکرده باشید ولی حتما درباره‌اش شنیدید. گاهی این اختلال آنقدر شدید است که کار فرد به بیمارستان کشیده میشود. برای درمان خون دماغ‌های سطحی یکسری راهکارهایی ارائه شده است. ولی درمان باید با توجه به علت خون دماغ شدن صورت بگیرد. برای کسب اطلاعات بیشتر درباره‌ی علت و درمان خون دماغ، با تیم تولید محتوای انجمن توسعه سلامت مهر پارسی همراه باشید.
خون دماغ یا خونریزی بینی به چه معناست؟
قبل از بررسی علت خون دماغ شدن، بهتر است با چیستی این اختلال آشنا شوید. خون ریزی از بافت درون بینی را خون دماغ و یا در علم پزشکی اپیستاکسی میگویند. دانشمندان و محققان در زمینه‌ی گوش و حلق و بینی به این نتیجه رسیده‌اند که حدود ۶۰ درصد افراد این اختلال را یک بار در عمرشان تجربه کرده‌اند.
بینی در مرکز صورت قرار دارد و به دلیل ارتباط با سایر اجزا، مملوء از مویرگ‌هایی است که به راحتی آسیب میبینند. در نتیجه علت خون دماغ‌های ناگهانی نمیتواند بسیار جدی باشد و نشانه‌ای از بیماری‌های خطرناک باشد. اما مقدار و مدت زمانی که این مشکل ادامه دارد، مهم است و باید بررسی شود.
انواع خون ریزی بینی
۱. خون ریزی خلفی
در این نوع خون ریزی، مویرگ‌های عمیق و داخلی بینی خونریزی میکنند. این مویرگ‌ها در قسمت داخل و پشت نزدیک به گلو و حلق قرار دارند. مقدار خون ریزی در این نوع، بیشتر است و علت خون دماغ شدن باید فورا بررسی شود. البته این نوع در بزرگسالان رایج است. اگر خون ریزی بیش از ۲۰ دقیقه طول بکشد و همچنان مثل ابتدایش باشد، نشانه‌ی خون ریزی خلفی است.
۲. خون ریزی قدامی
در این نوع خون ریزی، مویرگ‌های پایین بینی در نزدیک سپتوم ( تیغه‌ای که دو طرف بینی را جدا میکند ) درگیر هستند. این نقطه از بینی حساس است و مویرگ‌ها به کوچکترین آسیبی واکنش نشان میدهند. این نوع خون دماغ شایع‌تر است و علت خون دماغ شدن در این افراد زیاد جدی نیست و بیشتر در کودکان بروز میکند که در منزل قابل درمان است.
علت خون دماغ شدن چیست؟
مشکل خون ریزی بینی به ندرت پیش میاید. اگر این اختلال بصورت مکرر ایجاد شود، ممکن است نشانه‌ای از بیماری و یا مشکل جدی در فرد باشد. در ادامه با علت خون دماغ شدن بیشتر آشنا خواهیم شد.
۱. خشکی هوا
در فصول سرد و خشک سال، مثل پاییز و زمستان راه تنفس خشک میشود و یکی از علت‌های خشک شدن مسیر تنفسی میتواند استفاده از سیستم‌های گرمایش مرکزی، بخاری‌های گازی، عدم تهویه‌ی مناسب و عدم استفاده از دستگاه بخور سرد در منزل باشد. با حفظ رطوبت در فصول سرد سال میتوانید تا حدودی از خون دماغ شدن جلوگیری کنید.
وقتی محوطه‌ی داخل بینی خشک شود، غشا بینی در اثر این خشکی میتواند دچار خارش شود. خارش میتواند باعث آسیب به مویرگ‌های سطحی این بافت شود و در نهایت خون ریزی صورت بگیرد.
۲. داروها
برخی داروها نظیر داروهای ضدحساسیت، ضد احتقان و داروهای سرماخوردگی باعث خشکی راه تنفس میشوند. و این امر باعث شده مویرگ‌های نزدیک بینی خونریزی کنند. یکسری تداخلات دارویی نیز ممکن است از علت خون دماغ شدن باشد. این تداخلات نشانه‌ی عوارض دارویی است که سریعا باید با پزشک در میان گذاشته شود. ای عوارض در ابتدا با خون دماغ بروز میکند ولی ممکن است در آینده مشکلات جبران ناپذیری را در پی داشته باشد.
۳. ضربه
ضربه در اثر هر چیزی ممکن است ایجاد شوود. برای مثال پاک کردن مکرر بینی با دستمال کاغذی، در صورتی که دائم باشد و خشن صورت بگیرد میتواند مانند ضربه عمل کند. در برخی از افراد دیده شده که در اثر برخورد ناگهانی دست حتی به آرامی با تیغه‌ی بینی فرد دچار خون ریزی شده است. علاوه بر اینها، فرو کردن شی نوک تیز، استشمام مواد شیمیایی با بو‌های تند و غلیظ، قرارگیری در محیط‌هایی که آلاینده در هوا زیاد باشد ممکن است باعث خون دماغ شود.
۴. بیماری
از علت خون دماغ شدن، ابتلا به بیماری سات. برای مثال کسانی که در لحظه دچار نوسان فشار میشوند و در حالت عادی فشارشان زیاد بالا میرود ممکن است دچار خون دماغ شوند. در برخی افراد مشکل در تشکیل لخته خون است برای مثال بیماران هموفیلی در تشکیل لخته‌ی خون به منظور جلوگیری از خون ریزی دچار اختلال هستند.
یکی از علت خون دماغ شدن میتواند وجود اختلالات بدخیمی مثل سرطان در بدن باشد. خون دماغ‌های مکرر ممکن است نشانه‌ی وجود این بیماری‌ها مثل سرطان خون، سرطان مغز استخوان و … باشد.
تشخیص درمان برای خون دماغ چگونه صورت میگیرد؟
ابتدا فرد برای درمان خون دماغ تحت معاینه فیزیکی قرار میگیرد تا پزشک از عدم شکستگی بینی اطمینان حاص کند و مطمئن شود که اثری از شی خارجی در بینی وجود نداشته باشد. بعد از چند سوال درباره‌ی تغذیه، میزان فعالیت شما در گرما و سرما و سابقه‌ی خانوادگیتان، چند تست برای شما در نظر خواهد گرفت که به شرح زیر است :
- CBC: تست CBC نوعی آزمایش خون است که پزشک برای بررسی اختلالات خونی درخواست میکند.
- PTT : تست PTT همان تست انعقاد خون است که تعیین میکند خون شما ظرف چه مدتی لخته میشود.
- آندوسکوپی بینی : برای بررسی دقیق درون بینی و عدم درگیری بافت با شی خارجی صورت میگیرد که در صورت نیاز، نمونه برداری هم با این روش انجام میشود.
درمان خون دماغ با توجه به علت آن
۱. اگر خون ریزی خلفی است …
در این نوع، خون از انتتهای بینی به حلق میرود. این خون ریزی شایع نیست و باید فورا با مراکز درمانی ارتباط برقرار کنید. فقط تنها کاری که میشود انجام داد این است که سر را به عقب نگیرید تا خون وارد حلق و دستگااه گوارش نشود.
۲. اگر خون ریزی قدامی است …
برای درمان خون ریزی قدامی کافیست در حالت نشسته، قسمت نرم تیغه بینی را فشار دهید طوری که سوراخ بینی را بسته نگه دارید. برای اینکه خون وارد حلقتاان نشود سرتان را به جلو خم کنید و با دهان تنفس کنید.
میتوانید روی تیغه بینی یخ بگذارید تا مویرگ بسته شود و خون فورا لخته شود. اگر خون ریزی ادامه دار بود میتوانید از اسپری بینی ضد احتقان استفاده کنید ولی این اسپری را بیش از حد مصرف نکیند چون محیط بینی را خشک میکند و باعث خون دماغ مجدد میشود.
۳. قند را بسوزانید …
اگر خون ریزی شما با روش های بالا بند نیامد از یک روش قدیمی استفاده کنید. با پنس یک تکه قند را بردارید و روی حرارت گاز بگیرید تا آتش بگیرد، سپس از فاصله‌ی مناسب دود سیاه رنگ آن را به درون سوراخ بینی هدایت کنید و اثرش را ببینید.
۴. سوزاندن مویرگ
سوزاندن مویرگ از ابتدا، یکی از اولین درمان خون دماغ بوده است. پزشکان در این روش با دستگاه گرمایشی و گاهی با نقره نیترات، مویرگ خون ریزی دهنده را میسوزانند.
چگونه از خون دماغ شدن پیشگیری کنیم؟
بهترین روش درمان خون دمغ پیشگیری از ابتلا به آن است. در ادامه به چند روش پیشگیری خواهیم پرداخت:
- حفره‌ی بینی را مرطوب نگهدارید. در این روش ژل، اسپری محلول نمک، پماد‌هایی نظیر AD کمک کننده است.
- محیط خانه را مرطوب نگه دارید. به این منظور از دستگاه تنظیم رطوبت در منزل استفاده کنید.
- دست در بینی نکنید و مویرگ‌های درون بینی را تحریک نکنید. همچنین از فرو بردن اشیا درون بینی خودداری کنید. علاوه بر اینها در معرض مواد شیمیایی که به آن حساس هستید ماسک بزنید.
- در مصرف داروها دقت کنید. برای مثال مصرف آسپرین را به حداقل برسانید تا خونتان رقیق نشود. داروهای ضد حساسیت را متعادل مصرف کنید و از زیاده‌روی در استفاده پرهیز کنید.
علت خون دماغ شدن در بارداری
بارداری یکی از دلایل کم آب شدن بدن است و این امری طبیعی است. وقتی کم آبی در بدن اتفاق میفتد تا حدودی بروز خون دماغ تا حدودی طبیعی است. اما گاهی تغییرات هورمونی مثل افزایش هورمون‌هایی که پوشش رحم را ضخیم میکنند، غشای مخاطی بینی را تحت تاثیر قرار میدهد و بینی مستعد خونریزی است.
گاهی در بارداری علت خون دماغ شدن، رینیت بارداری است که در این عارضه، معمولا در سه ماهه اول رخ میدهد، غشای مخاط بینی ورم میکند و حالت احتقان و گرفتگی اتفاق میفتد و خونریزی رخ میدهد که باید فورا با پزشک درمیان گذاشته شود.
علت خون دماغ شدن صبحگاهی
رایج‌ترین دلیل خون دماغ شدن صبحگاهی آلرژی است که خارش در بینی میتواند به مویرگ‌های خشک آسیب بزند و خونریزی اتفاق بیفتد. خشکی هوا، سرماخوردگی و گاها مشکلات تنفسی میتواند باعث خون دماغ صبحگاهی شود.
علت خون دماغ شدن کودکان
حساسیت و خشکی بینی در کودکان از دلایل خونریزی بینی است. گاهی کودکان از عدم آگاهی با بینی خود بازی میکنند و تحریک بینی منجر به خونریزی میشود. گاهی با اجسام سخت و یا زمین خوردن باعث خونریزی میشوند.
ارتباط فشار خون و خون دماغ
فشار خون بالا و خون دماغ با هم ارتباط دارند. افزایش کم و جزئی فشار خون نمیتواند منجر به خونریزی بینی شدید شود. وقتی افزایش فشار شدید اتفاق میفتد؛ عمدتا به دیواره مویرگ فشار زیادی وارد میشود و مویرگ پاره و خونریزی اتفاق میفتد. اگر این اتفاق مکرر باشد؛ باید با پزشک مشورت شود.
کلام آخر
ممنون که تا انتهای مطلب با ما همراه بودید. در این مقاله به علت خون دماغ شدن و درمان خون دماغ اشاره کردیم. اگر در این زمینه اطاعاتی دارید با ما به اشتراک بگذارید. اگر در این باره تجربه‌ای دارید برای ما بنویسید. پیشنهاد میکنم سایر محتواها از بخش مقالات و تازه‌های پزشکی پیگیری نمایید.
