رفع سریع گرمازدگی میسر است به شرطی که تشخیص گرمازدگی درست باشد. در تابستان گرما زده شدن در بین افرادی که مدت طولانی در فضای باز مشغول به کار هستند و کسانی که در شهر‌های بسیار گرم زندگی میکنند بسیار دیده میشود. افداماتی برای رفع سریع گرمازدگی وجود دارد که میتوان با دانستن آنها حتی جان یک نفر را نجات داد. برای دانستن بیشتر در این باره و آشنایی با علائم گرمازدگی با تیم تولید محتوای انجمن توسعه سلامت مهر پارسی همراه باشید.
آنچه در این مقاله میخوانید ...
گرمازدگی به چه معناست؟
قبل از بررسی رفع سریع گرمازدگی بهتر است با چیستی این اختلا آشنا شد. بدن در دمای ۳۷ درجه بهترین عملکرد خود را دارد. وقتی درجه حرارت بدن از حد غیر طبیعی، بالاتر میرود؛ در فصول گرم سال اصطلاحا میگویند فرد گرما زده شده است. در علم پزشکی به این اختلال هایپرترمی گفته میشود. شاید افراد ندانند ولی اگر این بیماری سریع تشخیص داده نشود و دمای بدن بیش از حد بالا برود؛ زندگی فرد به خطر می‌افتد.
در هایپرترمی، درجه حرارت بدن به بالای ۴۰ درجه سانتی گراد میرسد که با بروز یکسری علائم، فرد متوجه تغییرات ناگهانی در حال خود میشود که در ادامه بیشتر به آن خواهیم پرداخت. گرمازدگی در نقاطی که هوای گرم و علاوه بر آن مرطوب دارند؛ رایج است. هیپوتالاموس نقش اصلی را در این بیماری بازی میکند و دمای بدن را کنترل میکند
یک مرحله قبل از گرمازدگی، گرما گرفتگی است که در این شرایط فرد در آستانه‌ی گرمازدگی قرار دارد و اگر بدن فرد خنک نشود جانش در اثر گرمازده شدن به خطر میفتد. گرماگرفتگی در بدن مشکلات عصبی ایجاد نمیکند و شدت علائم نسبت به حالت هایپرترمی کمتر است ولی فورا باید کنترل و رفع شود.
بررسی انواع گرمازدگی
برای رفع سریع گرمازدگی باید بدانید که فرد به کدام نوع از این بیماری مبتلا شده است. در نوع اول هایپرترمی ناشی از فعالیت است. یعنی فرد در اثر فعالیت نسبتا زیاد در شرایط جوی گرم و مرطوب، علائم گرمازدگی را از خود نشان میدهد. نوع دوم هایپرترمی ناشی از شرایط بدنی است که با توجه به سن و وضعیت جسمی و سلامت بدن در فرد بروز میکند.
چه عواملی باعث ایجاد گرمازدگی در فرد میشود؟
یکسری موارد وجود دارد که باعث بروز علائم گرمازدگی میشود و احتمال بروز این بیماری را در بدن افراد افزایش میدهد. برای مثال بروز این بیماری در افراد کودک و مسن بیشتر است چون بدن نمیتواند دما را بصورت موثر کنترل کند. اما عواملی که در ادامه به آنها اشاره میکنیم در دسته مواردی هستند که گرمازدگی را تشدید میکنند و در فصول گرما نباید مصرف شود و اگر فردی هایپرترمی شده باید از مصرف آنها اجتناب کند:
- لباس‌های تنگ و سنگین نپوشید.
- داروهایی که باعث افزایش دمای بدن میشوند مثل آرام بخش‌ها را مصرف نکنید.
- الکل نوشیدن را کنار بگذارید.
گرمازدگی در آقایان نسبت به بانوان شایع‌تر است. کسانی که تعرق بدنی زیادی دارند و یا بیماری دارند که باعث افزایش تعرق بدن میشود مثل فیبروزکیستیک، مستعد گرمازدگی هستند. اختلالات قلبی، ریوی، کلیوی و … با گرمازدگی ارتباط مستقیم دارند و کسانی که اضافه وزن دارند بیشتر در معرض هایپرترمی قرار دارند.
علائم گرمازدگی چیست؟
در فصول گرم سال علائم گرمازدگی با سایر بیماری‌های ویروسی اشتباه گرفته میشود. رایج‌ترین بیماری‌های ویروسی تابستان به دلیل گرمای هوا، اسهال و استفراغ است که در کودکان بیشتر بروز میکند. اسهال و استفراغ از علائم اصلی گرمازدگی نیز میباشد. پس چگونه این دو را با هم اشتباه نگیریم؟
توجه به اینکه فرد چقدر در معرض گرما بوده و چقدر فعالیت بدنی داشته یکی از راه‌های تشخیص است. برای مثال فردی که دو ساعت مدام زیر آفتاب بوده با فردی که نهایت پنج دقیقه در بیرون از محل کارش بوده از نظر ابتلا به علائم، تشخیص یکسانی ندارند.
علائم گرمازدگی علاوه بر اسهال و استفراغ، گسترده‌تر است که با بررسی آنها میتوانید فرق گرمازدگی را با بیماری‌های ویروسی تشخیص دهید.
آنهیدروزیس به کسانی گفته میشود که گرمازدگیشان ارتباطی با فعالتشان ندارد. بلکه این افراد پوست خشکی دارند و تعریق نیمکنند و دمای بدنشان با تعریق کنترل نمی‌شود.
آتاکسی شدن فرد به معنای عدم هماهنگی حرکتی در اثر گرما زدگی است. در این شرایط فرد دچار گیجی و منگی است و حتی ممکن است از حرارت زیاد بدن هذیان نیز بگوید.
رنگ پریدگی در عین حال داغی گونه‌ها، نوسان فشار خون، عدم تنفس راحت و خس خس ریه‌ها، حالت تهوع، ضربان قلب بالا، کم شدن هوشیاری و از حال رفتن و سستی عضلات و در موارد حاد تشنج از علائم گرمازدگی است.
اگر گرمازدگی درمان نشود؛ چه اتفاقی میفتد؟
اگر درمان سریع گرمازدگی صورت نگیرد؛ بدن فرد وارد شوک میشود و احتمالا به کما میرود. اختلالات تنفسی، تورم مننژ مغز، نارسایی کبد و کلیه‌ها، اختلال در گردش خون از عوارض گرمازدگی پی در پی و عدم درمان صحیح است.
چگونه از گرمازده شدن پیشگیری کنیم؟
- در فصول گرم سال از لباس‌های خنک و گشاد استفاده کنید. بهترین جنس لباس در این فصل‌ها لنین و نخ هستند و از اکسسوری‌هایی مثل کلاه لبه دار و عینک آفتابی استفاده کنید.
- ضد آفتاب تاثیر زیادی دارد پس آن را فراموش نکنید و سعی کنید از ضد آفتابهایی با spf بیشتر از ۳۰ استفاده کنید.
- اگر کارتان در فضای باز است با خودتان آب همراه داشته باشید و از نوشیدنی‌های خنک مثل خاکشیر و شربت آبلیمو استفاده کنید تا رطوب و گرمای کمتری را جذب کنید.
درمان و رفع سریع گرمازدگی
اگر فرد دچار گرما زدگی شدید شده است بهترین کار تماس با اورژانس است و تا زمان رسیدن آنها کافیست بدن فرد را خنک کنید. اما چک لیست اقدامات ضروری در ادامه‌ی مطلب آمده که میتواند به شما کمک کند تا گرمازدگی را رفع کنید:
- استفاده از کمپرس یخ: کمپرس یخ را د قسمت‌هایی از بدن قرار دهید که گرمای زیادی جذب میکنند. مثل گونه‌ها، کشاله ران، گردن و …
- مصرف نمک: مقدار کمی نم را در آب خنک حل کنید و بنوشید. نمک میتواند از نوسان فشار در گرما جلوگیری کند.
- دوش آب ولرم بگیرید.
- قرار دادن بیمار در فضایی با تهویه مناسب برای تنفس بهتر او .
- خارج کردن لباس‌های ضخیم و گرم از تن بیمار
یکسری اقدامات در موارد حاد در بیمارستان انجام میشود که به شرح زیر است:
- فرد را به حمام یخ میبرند.
- قرص گرمازدگی را برای جلوگیری از تشنج استفاده میکنند.
- اگر تنفس بیمار مشکل داشته باشد از اکسیژن استفاده میکنند.
- در موارد حاد معده بیمار را با آب سرد شست و شو میدهند.
درمان گرمازدگی در طب سنتی
۱. مصرف هندوانه
هندوانه میتواند آب از دست رفته‌ی بدن را جبران کند. این میوه ادرار آور است و میتواند با دفع ادرار حرارت بدن را کنترل کند. گلابی، خیار، انگور و طالبی نیز کار هندوانه را میکنند و بدن را خنک میکنند.
۲. مصرف نوشیدنی‌های حاوی الکترولیت
بدن در حین گرمازدگی علاوه بر آب، املاح معدنی را نیز از دست میدهد. در نتیجه مصرف آب نارگیل، آب نمک رقیق و حل کردن سرکه سیب در آب و میل کردن آن و شربت خاکشیر کم شیرین توصیه میشود.
۳. میل کردن غذاهای سبک
غذاهای سبک مثل آب دوغ خیار که پایه‌ی آنها خنکی است و زود هضم میشود برای کسانی که در اثر گرمازدگی دچار اختلالات گوارشی شده‌اند پیشنهاد میشود.
موارد منع مصرف در گرمازدگی
- مصرف کافئین ممنوع است. کافئین در چای و قهوه و شکلات یافت میشود.
- شربت‌های شیرین مثل نوشابه مصرف نکنید چون دیر هضم هستند. اما مصرف شربت زرشک، سکنجبین، خاکشیر، گل سرخ، شربت آبلیموی کم شیرین منعی ندارد و حتی در طول روز توصیه میشود این موارد را به همراه داشته باشید.
کلام آخر
ممنون که تا انتهای مطلب با ما همراه بودید. در این مقاله به روش‌های رفع سریع گرمازدگی و علائم گرمازدگی اشاره کردیم. اگر در این زمینه اطلاعاتی دارید با ما به اشتراک بگذارید. اگر در این رابطه تجربه‌ای دارید برای ما بنویسید. پیشنهاد میکنم از بخش تجهیزات پزشکی و کنترل دیابت سایت ما بازدید نمایید و سایر محتواها را از بخش مقالات و تازه‌های پزشکی پیگیری نمایید.
