شناخت و برنامه‌ریزی برای رژیم غذایی بیماران انسولینی یکی از مهم‌ترین اصول حفظ سلامت این افراد بشمار می‌آید. بنابراین تنظیم یک لیست از غذاهای بدون قند برای بیماران دیابتی در جهت کنترل دیابت نوع ۱ و ۲ موثرترین راه حل موجود میباشد. زیرا یکی از مسائلی که میتواند تا حد زیادی از عوارض قندخون جلوگیری نماید توجه به تغذیه میباشد. به خاطر داشته باشید که فعالیت بدنی و تغذیه مناسب همیشه در سبک زندگی یک فرد دیابتی باید درنظر گرفته شود. در ادامه به برخی از مهم‌ترین نکات تغذیه برای افراد دیابتی خواهیم.
دیابت چیست؟
به طور معمول سلول‌های بدن برای فعالیت نیاز به مقادیری از گلوکز دارند. این میزان از گلوکز از طریق خوردن غذاهای مختلف تامین میشود. پس از رسیدن مواد قندی به بدن، هورمونی به نام انسولین به جذب این قند و وارد شدن آن به سلول‌ها کمک میکند. اما در صورتی که بدن قادر به کنترل میزان گلوکز و ترشح کافی انسولین نباشد فرد به دیابت مبتلا خواهد شد و عوارض گوناگونی ایجاد میشوند.
بیماری دیابت در دو نوع دیابت نوع ۱ و ۲ تقیم بندی میشود. در دیابت نوع ۱ بدن فرد به طور کلی انسولین تولید نمیکند. این نوع از دیابت میتواند در کودکان و سنین کم نیز ظاهر شود. اما در دیابت نوع ۲ بدن به خوبی انسولین را تولید یا استفاده نمیکند. برای کنترل این مشکل لازم است که با تزریق انسولین یا تغییر رژیم غذایی، عوارض آن را کاهش داد.
خوردن غذای مناسب و داشتن فعالیت بدنی به این بیماران کمک میکند تا:
- وزن خودشان را ثابت نگه دارند و از اضافه وزن جلوگیری نمایند
- مشکلات و عوارض ناشی از دیابت را به تاخیر می‌اندازد
- داشتن احساس بهتر و انرژی کافی برای فعالیت‌های روزانه
به همین دلیل پیشنهاد میکنیم مقاله “بهترین ورزش برای بیماران دیابتی نوع ۱ و ۲” را نیز مطالعه کنید.
رژیم غذایی بیماران انسولینی شامل چه مواردی میشود؟
اصول رژیم درست غذایی برای افراد دیابیتی بر پایه خودن سه وعده در روز میباشد. در این صورت میتوان انتظار داشت که بدن انسولین تولید شده را به شکل بهتری دریافت و استفاده کند. در این راستا متخصصان تغذیه و پرزشکان میتوانند به شما به صورت تخصصی کمک کنند.
اکثرا افرادی که به تازگی مبتلا به دیابت میشوند یا آگاهی کافی از آن ندارند تصور میکنند که باید برای کنترل این بیماری غذای کمتری خود یا مواد خوراکی را به مقدار زیادی محدود کرد. اما حقیقت آن است که با وجود دیابت همچنان میتوان غذاهای مورد علاقه را با اندکی تغییر در دستور پخت یا مقدار مصرف نمود.
در این مورد استفاده از همه گروه‌های غذایی و رساندن تمام مواد مغذیه و لازم به بدن اهمیت پیدا میکند. زیرا لازم است تا شما بدنتان را با این کار به نوعی تعادل برسانید و از افراد در خوردن بپرهیزید. غذاهای توصیه شده در انواع گروه‌های غذایی شامل موارد زیر میشود.
کربوهیدرات‌های مفید:
کربوهیدرات‌ها یکی از موادی غذایی است که افراد مبتلا به دیابت باید در خوردن آن دقت کنند. این ماده در دو نوع ساده و پیچیده تقسیم‌بندی میشوند. کربوهیدارات‌های پیچیده به آهستگی باعث افزایش سطح قند خون میشوند. سیب زمینی، غذاهای نشاسته‌ای و نان سفید از جمله این مواد هستند.
کربوهیدرات‌های ساده سریع‌تر جذب شده و باعث افزایش سریع میزان قند خون میشوند. آبمیوه ها یا مواد قندی از جمله این دسته خوراکی‌ها هستند. با شناخت کربوهیدرات‌ها لازم است تا برای استفاده از غذاهای بدون قند برای بیماران دیابتی از کربوهیدرات‌های مفید با فرآوری کمتر استفاده شود. این نوع از مواد را عموما میتوان در سبزیجات یافت.
برخی از کربوهیدرات های سالم برای رژیم غذایی بیماران انسولینی از جمله موارد زیر میباشد.
- حبوباتی مانند نخود و لوبیا
- لبنیات کم چرب مثل شیر و پنیر
- میوه‌ها
- سبزیجات
- غلات کامل
چربی‌ها غیر مضر:
چربی های خوراکی به شکل اشباع شده میتوانند علاوه بر تاثیر بر قند خون، باعث افزایش سطح کلسرول نیز شوند. در نتیجه بهتر است از روغن‌هایی استفاده کنید که ضرر کمتری داشته باشند و به کاهش کلسترول خون نیز کمک کنند.
روغن زیتون، روغن کانولا یا بادام زمینی از جمله مواردی هستند که میتوانند برای آشپزی و استفاده روزانه گزینه خوبی باشند.اما در کل بهتر است که در مصرف آنها زیادی روی نکنید.
منبع غنی فیبر:
فیبر یکی از مواد غذایی است که در رژیم غذایی بیماران انسولینی به شدت توصیه میشود. فیبر کی از موادی است که میتواند به خوبی میزان قند را کنترل کند بنابراین مصرف آن مزایای بسیاری برای افراد دارد. رژیم غذایی دارای فیبر گیاهی میتواند در تمامی وعده‌ها درنظر گرفته شود.
- سیبزیجات
- میوه‌ها
- آجیل
- حبوباتی همچون حبوبات و لوبیا، عدس و نخود
- غلات کامل
این مواد میتوانند دارای فیبر روزانه مورد نیاز بدن جهت کنترل قند خون باشند. به طور مثال یکی از گزینه‌های پیشنهادی برای لیست صبحانه برای دیابتی ها استفاده از نان جو به جای نان سفید است که داری فیبر گیاهی باشد.
لبنیات کم چرب یا بدون چربی:
مواد غذایی همچون شیر، ماست و پنیر به صورت کم چرب میتواند در برنامه غذاهای بدون قند برای بیماران دیابتی قرار بگیرد. بر اساس تحقیقات انجام گرفته استفاده از لبنیات میتواند حتی از بروز دیابت نوع ۲ نیز پیشگیری کند. به طور مثال استفاده از ماست یونانی یا ماست‌های پروبیوتیک به افراد توصیه میشود.
ماهی:
ماهی یکی از مواد غذایی محبوب و پیشنهادی در رژیم غذایی بیماران انسولینی است. این ماده غذایی به دلیل داشتن امگا ۳ و پروتئین بسیار مقوی میباشد. به طور که خودن هفتگی ماهی بشدت توصیه میشود. این ماهی میتواند به شکل‌های مختلفی طبح شود و تنوع مزه‌ای داشته باشد. ماهی قزل آلا، ساردین، ماهی سالمون و یا ماهی تن میتوانند گزینه‌های بشمار بیایند.
مواد غذایی که بیماران دیابتی باید از آنها پرهیز کنند
یکی از سوالات اساسی که در رژیم غذایی بیماران انسولینی مطرح میشود موادی است که باید از مصرف آنها خودداری کرد. در این بین برخی خوراکی‌ها به جهت حفظ سلامت این افراد باید قطع یا محدود شوند.
- غذاهای سرخ شده و دارای چربی اشباع شده و روغن ترانس
- نوشیدنی‌های قندی مانند نوشابه یا آبمیوه غیر خانگی و نوشیدنی انرژی زا
- غذاهای پر نمک و دارای سدیم
- شیرینی‌جات پرقند،پرچرب و کارخانه‌ای
- نبات، قند و بستنی
- سبزیجات نشاسته‌ای همچون سیب زمینی، هیچ و لوبیا
این نمونه‌ها برخی مواردی هستند که باید از لیست غذاهای بدون قند برای بیماران دیابتی، حذف شوند.
مواد غذایی مناسب برای بیماران دیابتی
در این بخش به برخی از موادی اشاره خواهیم کرد که استفاده از انها برای افراد دیابتی میتواند مفید باشد. بنابراین این افراد میتوانند با استفاده از این مواد به حفظ سلامت خود کمک کنند. شما با شناخت مواد مناسب میتوانید غذاهای بدون قند برای بیماران دیابتی آماده سازی کنید.
- سیب زمینی شیرین
- دارچین
- جو و غلات
- آجیل به تعداد مناسب (مغزهایی مانند بادام و گردو)
- خیار
- گوجه
- کلم بروکلی و کلم بروکسل
- فلفل دلمه‌ای
- قارچ
- برنج قهوه‌ای
- سبزیجات خام، اسفناج و برگ چغندر
در صورت ابتلا به دیابت باید چه زمان‌هایی غذا بخوریم؟
یکی از مسائلی که ممکن است برای افراد مبتلا به دیابت در رابطه رژیم غذایی بیماران انسولینی، مطرح شود آن است که این افراد در چه ساعت‌هایی و چند وعده غذا بخورند. پاسخ این سوال تا حدود زیادی به تجویز پزشک بستگی دارد. گاهی اوقات لازم است که این افراد راس ساعت معینی غذا بخورند. گاها بسته به داروهای تجویز شده برای دیابت لازم است که هر روز مقدار از کربوهیدارات در زمان مشخصی مصرف شود.
البته اگر در زمان غذا از انسولین استفاده میتوانید برنامه رژیم غذاییتان میتواند انعطاف‌پذیرتر باشد. اگر از داروهای مربوط به دیابت استفاده میکنید و یک وعده غذایی را حذف کنید، این مسئله میتواند باعث افت بیش از حد سطح گلوکز خون شود. بنابراین بهتر است که در این رابطه از پزشک خود مشورت بگیرید.
نمونه‌ای از منوی غذایی بدون قند برای بیماران دیابتی
برای درنظر گرفتن یک منوی مناسب لازم است تا میزان فعالیت بدنی را درنظر بگیرید. اگر به طور مستمر ورزش میکنید لازم است تا خوراکتان را متناسب با آن تنظیم کنید.منوی طراحی شده در بخش زیر برای افرادی میباشد که به ۱۲۰۰ تا ۱۶۰۰ کالری در روز نیاز دارند.
- صبحانه: نان سبوس دار یا نان جوی متوسط به همراه پنیر و گوجه_ جوی دو سر پرک به همراه شیر و تکه‌های میوه خشک همانند سیب_ چای کمرنگ به عنوان نوشیدنی
- نهار: ماهی قزل آلا یا سالمون با سبزی پلو (در صورت امکان از برنج قهوه‌ای استفاده شود)
- میان وعده: ذرت بو داده به همراه مغزیجات و میوه‌های خشک
- شام: تخم مرغ آب پز به همراه خوراک لوبیا چیتی
کلام آخر
در این محتوا سعی کردیم تا با بررسی مهم‌ترین نکات در رژیم غذایی بیماران انسولینی به حذف سالم این افراد کمک کنیم و باعث شویم تا با داشتن تغذیه بهتر زندگی آسوده‌تری داشته باشند. شاید در نگاه اول غذاهای بدون قند برای بیماران دیابتی محدودیت‌های زیادی داشته باشند، به مرور زمان میتوان با تغییر دستور پخت غذاها و متناسب کردن آنها با شرایط افراد تغذیه متنوعی داشت. لطفا نظرات تجربیاتتان را درباره رژیم غذایی بیماران انسولینی با ما به اشتراک بگذارید.
پیشنهاد میکنم از بخش تجهیزات پزشکی و کنترل دیابت سایت ما بازدید نمایید و سایر محتواها را از بخش مقالات و تازه‌های پزشکی پیگیری نمایید.
منابع:
https://www.niddk.nih.gov/health-information/diabetes/overview/diet-eating-physical-activity
https://medlineplus.gov/diabeticdiet.html
https://www.mayoclinic.org/diseases-conditions/diabetes/in-depth/diabetes-diet/art-20044295
